I Marmi Torlonia

Locatie: Gallerie d'Italia, Milaan

Na de schitterende expositie in de Musei Capitolini in Rome kun je de tentoonstelling Marmi di Torlonia van 25 mei tot 18 september 2022 bewonderen in de Gallerie d'Italia aan het Piazza della Scala in Milaan. Er zijn bijna honderd marmeren beelden, bas-reliëfs, bustes en sarcofagen te zien uit de privé-collectie van de familie Torlonia. Prachtige kunststukken, die lange tijd verborgen zijn geweest in een stoffige kelder en nu eindelijk voluit mogen schitteren.



Over de Torlonia-collectie ligt een sluier van geheimzinnigheid. Want ze is door de eeuwen heen door maar een handjevol mensen gezien. De familie heeft honderden kunstwerken in 1875 in een voormalige graanschuur in de Romeinse binnenstad neergezet. Sindsdien hebben daar weinig bezoekers een kijkje mogen nemen. Carlo Gasparri, ­archeoloog en emeritus hoogleraar in de Romeinse en Griekse kunstgeschiedenis, is mede-curator van de tentoonstelling en hij zegt: “Niet alles over de geschiedenis van de collectie is bekend. We weten dat er in die graanschuur ooit les is gegeven aan studenten kunstgeschiedenis. En er bestaan oude foto's van dames die de collectie aan het bekijken zijn."

De meeste kunstliefhebbers kennen de bijzondere privé-collectie dan ook alleen uit een catalogus van 1884 die de Italiaanse archeoloog Pietro Ercole Visconti samenstelde. Hij was diep onder de indruk: “Het museum van antieke sculpturen, dat is ingericht door prins Alessandro Torlonia, gaat alle grenzen van een privé-verzameling ver te buiten en vindt zijn gelijke hooguit in de publieke collecties van het Vaticaan en het Capitool.”



De leden van de familie Torlonia zorgden er door middel van ondernemerschap, uitgekiende investeringen, de oprichting van een bank en handige huwelijken voor dat de familie een van de allerrijkste van Rome werd. De familie Torlonia verzamelde vanaf de vijftiende eeuw meer dan zeshonderd bronzen en marmeren beelden uit de oudheid (uit de vijfde eeuw voor Christus tot de vierde eeuw na Christus). In 1875 werd een deel van deze verzameling tentoongesteld in het Museo Torlonia, het familiemuseum dat met dank aan prins Alessandro Torlonia, een steenrijke bankier, de deuren opende in een oud pakhuis aan de Via della Lungara, in de wijk Trastevere. Bijna tachtig kamers waren gevuld met beelden, maar helaas bleef het museum na de Tweede Wereldoorlog grotendeels gesloten. Alleen hooggeplaatste politici, belangrijke gasten en onderzoekers mochten de beelden af en toe bewonderen.



Hoogtepunten van de tentoonstelling zijn onder andere het bronzen beeld van generaal Germanicus, het marmeren beeld van een zittende geit, een reliëf van bijna twee meter lang en een meter hoog uit de eerste eeuw na Christus, voorstellende de aankomst van een vrachtschip met zeilen en de bustes van Romeinse keizers – die ondanks het feit dat ze van koud marmer zijn gemaakt, tot leven lijken te komen. De expressieve gezichten van onder meer Julius Caesar, Caracalla, Galba, Commodus en Hadrianus vormen een indrukwekkende rij machtige mannen. De Italiaanse autoriteiten zijn nu met een aantal musea in andere landen aan het onderhandelen over een wereldtournee van deze tentoonstelling. Daarna zal de collectie huiswaarts keren en is het de bedoeling dat ze eindelijk een eigen museum krijgt in Rome.

I Marmi Torlonia – Collezionare Capolavori
Gallerie d'Italia, Milaan
25 mei - 18 september 2022